castellano

Non pensedes que vin derrogar a Lei e os Profetas; non vin para derrogar, senón para dar cumprimento. (Mt 5,17)

Ante o texto do evanxeo que acabamos de escoitar, facilmente podemos sentirnos desbordados. Non o podemos tomar equivocamente por un texto normativo. O evanxeo non é un conxunto de normas para cumprir, ao revés, o que pretende é romper coa lóxica do cumprimento, que é a lóxica de escribas e fariseos, unha lóxica externa que non implica o corazón. Para Xesús, cumprir a Lei é a superación do seu cumprimento, subliñando que o importante son as motivacións que cada un leva no corazón.

Unha moral externa é sempre unha moral de escravos e non de fillos. Para os discípulos de Xesús, a Lei ha de volverse obsoleta — como dirá Paulo. Obsoleta, porque foi completamente superada; obsoleta, porque, para Xesús, os verdadeiros adoradores sono en espírito e en verdade.

Do máis profundo de todo aquel que crea en min brotarán regueiros de auga viva — di Xesús. Di o texto que se refería ao Espírito. Estamos todos convocados para nacer do alto, para ser recreados polo Espírito que nos habita e para aprender a escoitar o rumor imprevisible do vento. O evanxeo non propón primeiramente unha moral, propón unha mística, un encontro con Xesús vivo, que é o que vai transformando os nosos corazóns de pedra en corazóns de carne, habitados por unha historia de amor.

Abride o oído do voso corazón a esta voz interior e escoitade atentos a Deus, que fala na intimidade, non a min, que vos falo desde fóra. A voz do Señor é potente, a voz do Señor é magnífica, sacode o deserto, creba os segredos e fai saltar ás almas entumecidas. (San Bernardo)

A Lei pode ofrecernos o consolo do cumprimento, pero compracerse en si mesmo non é máis que unha forma disfrazada de alegría. San Paulo advírtenos: a lei mata — mátanos por dentro, sécanos, momifícanos. 

Cando tomamos a palabra evanxélica por lei, que esixe cumprimento, mutilámola, quitámoslle vida, fixámola en táboas de pedra, facilmente manipulable a noso antollo, case sempre para cargar aos demais cunha carga que nós nin cun dedo lle queremos tocar e, á vez, preservámonos de calquera posibilidade de confrontación coa nosa propia vida. O cumprimento é unha forma de inmunización. O mero cumprimento é unha versión sutil de ateísmo práctico.

O fariseo que cada un de nós leva dentro representa a negación mesma da fe, porque é o home dogmático, o que o quere controlar todo, o que non confía e non se entrega, que está pechado á relación, e para quen Deus, ao final, non é máis que un simple adorno ao servizo do seu narcisismo. Pensa que o sabe todo sobre Deus, pero, efectivamente, non ten ningunha experiencia do seu amor, da súa graza e da súa compaixón.

Quen non coñece o que é un xenuíno xesto de amor completamente gratuíto, quen non é vulnerable ao amor, quen non o acolle nunha actitude de pasividade chea de gratitude, non pode atopar a porta que dá acceso ao evanxeo — este é o drama e, á vez, a beleza do cristianismo. Xesús é o Verbo, a Palabra viva que fai a súa morada no corazón humano, por pura gratuidade, por puro amor, sen ningún mérito da nosa parte. Somos habitados por un don completamente inmerecido, por unha secreta historia de amor. El é o protagonista que dilata o corazón humano coa dozura dun amor inefable, para que aprendamos a amar como El ama. Di Paulo, na carta aos Romanos: o que ama o próximo, ten cumprida a Lei, porque o amor é o pleno cumprimento da Lei.

Sucede co reino de Deus o que coa semente que un home bota na terra. Durma ou estea esperto, sexa de noite ou de día, a semente agroma e medra, sen que el chegue a saber como. (Mc 4,26-27) O discípulo de Xesús sabe por experiencia que hai unha semente que está xerminando dentro de si. El non sabe como. Só sabe que é unha semente de amor, plantada na súa pobre terra, e que segue medrando mesmo nos días máis escuros, que lle abranda o corazón, que lle ilumina a mirada, que lle transfigura o medo na confianza de que todo está salvo. O centro da súa vida xa non está ocupado coa rectitude das súas accións ou dos seus pensamentos; a bondade e a compaixón de Deus ocupan agora o seu corazón. A súa alegría non está no que fai, senón no que lle é dado.

Termino cun breve poema do poeta portugués, Daniel Faria:

Querería ter a posición dos claustros
A posición do monxe antigo que os varre
A posición do moribundo que pregunta a hora
A posición das árbores cando os nenos soben
A posición das ramas cando os niños nacen
A posición de alguén que xa non vive. Querería
Coma se tivese
A posición da casa e alguén me visitase